Кульбак у блюзе. Павал Аракелян паклаў на музыку «Гультая» (прэм’ера+лекцыя)

У межах праекту парталу TuzinFM «(Не)расстраляная паэзія» верш Майсея Кульбака «Гультай» загучаў у блюзавай стылістыцы дзякуючы Паўлу Аракеляну.

Майсей (Мойшэ) Кульбак — габрэйскі паэт і празаік, пэдагог, драматург, тэатральны рэжысэр і філёзаф. Ён нарадзіўся ў Смаргоні, працаваў лектарам у Менску, але ў 23 гады, калі да ўлады ўжо прыйшлі бальшавікі, вырашыў зьехаць за мяжу. Жыў у Бэрліне, а потым у Вільні, дзе стаў сапраўднай літаратурнаю зоркаю, узначаліў міжнародны яўрэйскі ПЭН-клюб, але ўсё ж вырашыў вярнуцца ў БССР у 1928-м. Кажуць, што яго на вакзале праваджаў натоўп прыхільнікаў. У Менску ён атрымаў сьціплую пасаду стыль-рэдактара ў габрэйскім сэктары Акадэміі навук, укладаў зборнікі рэвалюцыйнай паэзіі і перакладаў на ідыш Купалу з Коласам. Між тым, у 1931 годзе выйшаў ягоны раман-шэдэўр «Зэльманцы». Яго арыштуюць у верасьні 1937-га і расстраляюць у тую самую ноч 29 кастрычніка. Больш падрабязна пра жыцьцё і творчасьць Майсея Кульбака распавёў Вольф Рубінчык у лекцыі праекту «(Не)расстраляная паэзія».

Падчас рэалізацыі праекту адбылася замена — замест Аляксандра Памідорава, песьню на словы Майсея Кульбака ўзяўся зрабіць Павал Аракелян. «Шмат якія факты зь беларускай гісторыі замоўчваюцца, таму лічу важным падтрымліваць праекты, якія распавядаюць пра тое, што здарылася з намі», — кажа музыка, які ўваходзіць у лік найлепшых джазавых музыкаў краіны.

Музыка да «Гультая» (у арыгінале на ідыш верш завецца «Ikh bin a bokher a hultaj…») у Паўла Аракеляна нарадзілася імгненна — пасьля першага ж прачытаньня вершу: «Мяне кранула лёгкасьць і дасьціпнасьць, актуальная тэматыка і настрой. Асабліва настрой. Твор напісаны амаль 100 гадоў таму, але адгукаецца ў нашым часе. Таму ў мяне адразу адгукнулася нешта ўнутры і зьявілася песьня ў блюзавай стылістыцы», — распавядае музыка. У фармаце piano ён яе запісаў для слухачоў лекцыі пра Майсея Кульбака, а пасьля запісаў на студыі Everest разам са сваімі паплечнікамі па гурце «Крамбамбуля» — Паўлам Трыпуцем (гітара), Алесем-Францішкам Мышкевічам (бас) і Паўлам Мамонавым (бубны).

Першае выкананьне «Гультая» на сцэне ў выкананьні Паўла Аракеляна адбылася на ягоным сольным канцэрце 22 кастрычніка ў Празе. У поўным электрычным складзе яна ўпершыню прагучыць на канцэртнай прэзэнтацыі праекту «(Не)расстраляная паэзія» 29 кастрычніка ў клюбе «Брюгге».

TuzinFM, фота Алекса Жарнасека

Павал Аракелян — Гультай (музыка Паўла Аракеляна, словы Майсея Кульбака, пераклад зь ідышу Андрэя Хадановіча)

Гультая відаць здаля —

З палачкай заўсёды

Шпацырую, тра-ля-ля,

Ў пошуках прыгоды.

Падыходжу да карчмы,

Грукаю з павагай:

— Адчыняйце, гэта мы,

Я з маёю смагай.

— Смага зранку? Не дурэй!

Ты гарэзьнік, хлопча!